1η Παιδαγωγική & ενημερωτική συνάντηση με τους γονείς
18 Οκτωβρίου 2006
Η ΠΑΙΔΕΙΑ ΚΑΙ Ο ΔΑΣΚΑΛΟΣ
Μ. Μαμασούλα, Διευθύντρια του Μουσικού Σχολείου
«Παιδεία τών εν ήμίν μόνον εστίν άθάνατον και θείον»" ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ
ΕΞΕΤΑΖΟΝΤΑΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ τα σύγχρονα φλέγοντα προβλήματα, που αντιμετωπίζει ή Πατρίδα μας, βρίσκουμε, ότι το κρισιμότερο απ' αυτά για τη ζωή και την υπόθεση του 'Έθνους, είναι η Παιδεία. Το ελληνικό πνεύμα, φωτιζόμενο πάντοτε απ' τη xριστιαvική αλήθεια, υπηρέτησε τα ανθρώπινα ιδανικά και οδήγησε την αvθρωπότητα ολόκλnρη στον ωραίο και αλnθινό δρόμο της. Ό ελληνικός πολιτισμός, αποβλέποντας στην παιδεία του ανθρώπου, είναι παιδευτικός και η όλη μορφωτική του δύναμη συντελεί στην ψυχική δημιουργία και την ηθική τελείωση. Παιδεία και πολιτισμός ταυτίζονται στην αντίληψη και τη ζωή των Ελλήνων.
Ο Πλάτων εξύψωσε την παιδεία στη σφαίρα των Ιδεών και καθόρισε ως θεμελειώδη λόγο υπάρξεως της Πολιτείας την παιδεία των πολιτών της. Η παιδεία, πnγή όλων των αγαθών της Ζωής, επέδρασε σημαvτικά στη διαμόρφωση του αληθινού πολιτισμού και συνετέλεσε στη δημιουργία των αιωνίων και υψηλών ιδανικών. Είναι τεράστια η δύναμή mς, γιατί συμπληρώνει το έργο της φύσεως. Αγαθή φύση και ορθή παιδεία δημιουργούν τους αγαθούς ανθρώπους και τους χρηστούς πολίτες. Ό Πλάτων τονίζει: «Άνθρωπος παιδείας μέν ορθής τυχών καί φύσεως ευτυχούς, θει6τατον, ήμερώτατ6ν τε ζώον γίγνεσθαι φιλεί, μή ικανώς δέ η μή καλώς τραφέν, αγριώτατον οπ6σα φύει γη».Ό μεγάλος διδακτικός Koμέvιoς γράφει: «Εμπιστευθήτε εις ημάς την παιδείαν και θα μεταβάλωμεν εις χρόνον βραχύτερον του αιώνος τον χαρακτήρα της Ευρώπης".
«Δύο είναι τα στοιχεία - γράφει ο αείμνηστος Ι.Ν. Θεοδωρακόπουλος - της παιδείας: η ψυχή και ο λόγος. Ή ψυχή είναι εκείνο, που παιδεύεται, εκπαιδεύεται και ο λόγος είναι εκείνο, που παιδεύει, εκπαιδεύει. Ψυχή είναι η ζωντανή εκείvη ενέργεια, που κυοφορεί το λόγο και κρύβει τον πόνο της ζωής, Είναι μοίρα από ζωή και πνεύμα, από ωραιότητα και αγάπη, ένα κομμάτι από το παν και τη δημιουργία. Λόγος είναι, κάθε τι, που έχει αντικειμενική μορφή, ορατή ή Ιδεατή, αισθητή ή νοητή. Είναι ένα μίλημα της ζωής, μια διατύπωση του πόνου της...".
Ό Δάσκαλος, ο μορφωτής των ψυχών, ο παλλόμενος λόγος, οφείλει, με τη βοήθεια της παιδείας, να στραφεί προς τα δύο συνεχόμενα και αλληλοαναπτυσσόμενα στοιχεία, δημιουργώντας πνευματική ιστορία και νέες πνευματικές μορφές. Δύσκολο το έργο του. Πρέπει να συνδυάσει αvτιθέσεις, να συμφιλιώσει δυνάμεις, να εξαρθεί και να πιστέψει.
Τρία είναι τα κίνητρα στην πορεία του δασκάλου.
Πρώτο κίνητρο είναι η ίδια ή ζωή, που παλαίει, μέσα στο χρόνο, για υψηλές ανατάσεις και πνευματικές δημιουργίες.
Δεύτερο κίνητρο είναι ο πόνος, η λαχτάρα τής ψυχής, που γεννάει το λόγο και την πράξη.
Τρίτο κίνητρο είναι ο σεβασμός προς το παρελθόν, προς τις αιώνιες μορφές του πνεύματος που πέρασαν και άφησαν φωτεινά τα ίχνη τους. Το πνεύμα και η ψυχή του δασκάλου πρέπει να μεθούν απ’ τον πόθο για μια νέα και δημιουργική μορφή. Άξιο παρόν δημιουργείται όταν στηρίζεται με σεβασμό στα περασμένα. Σύγχρονη πνευματική ιστορία δημιουργείται, όταν αποδίδεται η αρμόζουσα τιμή στο παρελθόν. Η φωτιά του Προμηθέα διατηρείται όταν αναδημιουργείται η Παιδεία.
Το δεύτερο κίνητρο, ο πόνος, η λαχτάρα της ψυχής, που γεννάει το λόγο και την πράξη, φαίνεται πολύ παραστατικά στο σχετικό παραμύθι του OskarWilde:
Kάπoιoς νέος αγαπάει μια νέα. Ένας Ρήγας δίνει ένα χορό και προσκαλεί τους δυό αγαπημένους. Ή κόρη λέγει στο παλικάρι, ότι τότε μόνο θα χορέψει μαζί του, αν της φέρει ένα κόκκινο ρόδο. Είναι χειμώνας και κόκκινα ρόδα δεν υπάρχουν. Ό νέος άδικα γυρίζει στον κήπο του, Ρόδα κόκκινα δε βρίσκει. 'Ένα αηδόνι βλέπει το νέο και συμμερίζεται τη λύπη του, Καθώς στέκει επάνω στο δένδρο, συλλογίζεται τρόπους βοήθειας. 'Ύστερα, πετάει και κάθεται επάνω σε μια τριανταφυλλιά, λέγοντας:
- Δώσε μου ένα κόκκινο τριαντάφυλλο και θα σου τραγουδήσω το γλυκύτερο τραγούδι μου.
- Ή τριανταφυλλιά του απαντάει:
Τα ρόδα μου είναι λευκά, όσo o αφρός της θάλασσας και πιο λευκά απ' το χιόνι. Πήγαινε στην αδελφή μου και θα βρεις κόκκινα τριαντάφυλλα.
Το αηδόνι πέταξε στην άλλη τριανταφυλλιά, με την ίδια παράκληση. Κι εκείνη αρνήθηκε, λέγοντας:
·τα ρόδα μου είναι κόκκινα, σαν τα πόδια των περιστεριών και πιο κόκκινα απ’ τα κοράλια, που η παλίρροια της θάλασσας φέρνει εδώ κι εκεί. Αλλά ο χειμώνας μου πάγωσε τις φλέβες, το ψύχος μάρανε τα μπουμπούκια μου και ή θύελλα έσπασε τα κλαδιά μου. Γι' αυτό, αυτόν το χρόνο δε θα βγάλω ρόδα.
·'Ένα κόκκινο τριαντάφυλλο, αυτό μόνο ζητώ - είπε το αηδόνι. Δεν υπάρχει κανένας τρόπος να το βρω;
- Υπάρχει ένας τρόπος, απάντησε ή τριανταφυλλιά, αλλά είναι τόσο φοβερός, που δεν τολμώ να σου τον πω.
- Θέλω να μου τον πεις, είπε το αηδόνι. Δεν τον φοβούμαι.
- Αν θέλεις να έχεις ένα κόκκινο τριαντάφυλλο, είπε ή τριανταφυλλιά, πρέπει να το πλάσεις με το κελάδισμά σου στο φως του φεγγαριού και να το χρωματίσεις με το αίμα της καρδιάς σου. Πρέπει να μου τραγουδήσεις το τραγούδι σου την ώρα που ένα αγκάθι δικό μου θα μπαίνει στο στήθoς σου. Όλη τη νύχτα πρέπει να τραγουδήσεις και το αγκάθι να διαπεράσει την καρδιά σου. Το αίμα της ζωής σου θα τρέξει μέσα στις φλέβες μου και θα γίνει δικό μου.
Το ίδιο βράδυ, μόλις φάvηκε το φεγγάρι στον ουρανό, το αηδόνι πήγε και κάθισε στην τριανταφυλλιά κι έσπρωξε το στήθος του προς το αγκάθι. 'Όλη τη νύχτα τραγουδούσε και το αγκάθι προχωρούσε πάντα βαθύτερα στο στήθος του και το αίμα της ζωής του έρεε πάντα περισσότερο.
Αμέσως, στο ψηλότερο κλαδί της τριανταφυλλιάς βγήκε ένα θαυμαστό τριαντάφυλλο και τα φύλλα του έβγαιναν το ένα ύστερ' απ' τ’ άλλο, ακολουθώντας τη σειρά των τόνων. Στην αρχή, το τριαντάφυλλο ήταν χλωμό, σα σύννεφο, σαν τα πόδια της αυγής, και αργυρόχρωμο, σαν το φτερούγισμα της xαραυγής. Και τότε ή τριανταφυλλιά είπε στο αnδόvι να σπρώξει ακόμη το αγκάθι στην καρδιά του, γιατί θα ξημερώσει και το ρόδο θα μείνει ατέλειωτο. Το αηδόvι έβαλε το αγκάθι βαθειά στην καρδιά του, νιώθοντας το δυνατό κέντρισμα του πόνου. Το θαυμαστό ρόδο έγινε κόκκινο, όπως το ρόδο της ανατoλής, κόκκινο έγινε και τό στεφάνι των φύλλων, κατακόκκινη και η καρδιά του. Ή φωνή όμως του αηδονιού αδυνάτιζε και τα μικρά φτερά του άρχισαν να χτυπούν άτακτα, ώσπου ένας πέπλος κάλυψε τα μάτια του.
·Τώρα – είπε η τριανταφυλλιά – τελειοποιήθηκε το ρόδο.
Το αηδόvι όμως, δεν έδωσε καμιά απάvτηση, γιατί ήταν νεκρό επάνω στην πρασινάδα, με το αγκάθι στην καρδιά.
Με τέτοιο πόνο εξαγοράζεται κάθε πνευματική μορφή και με τέτοιο πόνο πραγματοποιείται συχνά το δύσκολο, αλλά πολύ υψηλό έργο του δασκάλου. Γιατί ο δάσκαλος έχει μπροστά του ψυχές και όχι άψυχα χαρτιά. Έχει εικόνες του Θεού που καλείται να τις πλάσει και να τις βοηθήσει να φθάσουν το «καθ’ ομοίωσιν». Έχει ανθρώπους μικρούς, που μια μέρα θα πάρουν στα χέρια τους τα ηνία για να οδηγήσουν την πολιτεία. Αυτούς τους μικρούς στην ηλικία ανθρώπους καλείται να τους κάνει Ανθρώπους, πρώτα και μετά επιστήμονες. Μετά τους γονείς ο δάσκαλος θα τους μάθει τα μυστικά της ζωής, θα τους βοηθήσει να αντιμετωπίζουν τις αντιξοότητες και τα προβλήματα που θα παρουσιάζονται καθημερινά, θα τους μιλήσει για Αξίες, όπως σεβασμό, εργατικότητα, εντιμότητα, πειθαρχία, ευσυνειδησία, καθήκον… Αλλά για να τα μάθει αυτά στο παιδί θα πρέπει πρώτος να τα τηρεί και να τα εμπνέει. Γιατί ο σεβασμός και η εμπιστοσύνη δεν επιβάλλονται, αλλά εμπνέονται. Ο δάσκαλος που θα επιβάλλει αξίες που δεν έχει όχι μόνο γίνεται περίγελος των μαθητών του, αλλά έχασε σα δάσκαλος, έχασε σαν Άνθρωπος. Τα παιδιά μας είναι το μέλλον της πατρίδας μας, είναι η συνέχεια της ιστορίας μας, το καλό ή άσχημο αύριο του τόπου μας. Τα ελληνόπουλα που έχουμε, εσείς οι γονείς και εμείς οι δάσκαλοι στα χέρια μας, είναι ό,τι ιερότερο μας έχει εμπιστευθεί ο Θεός και η Πατρίδα. Έχουμε καλά παιδιά. Λίγο μαλθακά, λίγο καλομαθημένα, λίγο απαιτητικά, που τα θέλουν όλα δικά τους χωρίς να προσπαθούν, αλλά μήπως γι’ αυτό φταίμε εμείς και όχι αυτά; Ας προβληματιστούμε, ας αναλάβουμε τις ευθύνες μας και ας προσπαθήσουμε να γίνουμε καλύτεροι σα γονείς και σα δάσκαλοι. Κι ας υπάρχει σωστή συνεργασία μεταξύ μας. Οι γονείς να επικοινωνούν συχνά με το σχολείο. Αυτό μας ικανοποιεί, δεν μας κουράζει. Τα προβλήματα και τις ιδιαιτερότητες των παιδιών ας τα μαθαίνουμε στην αρχή για να βοηθήσουμε κι εμείς και όχι στο τέλος της χρονιάς ή και όλων των χρόνων. Κάποια ιδιαίτερα θέματα κουβεντιάστε τα μαζί μου και να γνωρίζετε ότι υπάρχει εχεμύθεια και διάκριση. Όλοι μας θέλουμε το καλό των παιδιών μας. Κι εμείς οι δάσκαλοι είμαστε από αυτές τις γενιές που δεν περάσαμε κατά τύχη στις Παιδαγωγικές Σχολές, αλλά τις επιλέξαμε από αγάπη προς το παιδί, γνωρίζοντας όλες τις συνέπειες. Γιατί είναι πολύ σημαντικό να εργάζεσαι ανάμεσα σε παιδιά, να μορφώνεις παιδιά για την οικογένεια, για την κοινωνία, για την Πατρίδα. Το Έθνος μας, παρ’ όλες τις αντιξοότητες και τους εσωτερικούς και εξωτερικούς κραδασμούς, έζησε και θα ζήσει με μια παιδεία αληθινή, ελληνοχριστιανική, με την πίστη στα Ιδανικά και στις Αξίες, με υψηλές ανατάσεις στο διάβα των αιώνων που κράτησε άσβεστη τη δάδα του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας.
2η Παιδαγωγική & ενημερωτική συνάντηση με τους γονείς
22 Δεκεμβρίου 2006
«Σε σας μιλάω, γονείς!»
από την Ελευθεροτυπία της 7ης /11 /2006
3η Παιδαγωγική & ενημερωτική συνάντηση με τους γονείς
15 Φεβρουαρίου 2007
«Έφηβοι και οικογένεια» Υποδιευθυντής, Απόστολος Βετσόπουλος