Από τις ξεχωριστές στιγμές μας στην Πόλη
Η συνάντησή μας με τον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο
Μαμασούλα Μαρία,
Φιλόλογος / Διευθύντρια του Μουσικού Σχολείου Αγρινίου
Η συνάντησή μας με τον Πατριάρχη είχε κανονιστεί στις 5 Δεκεμβρίου το απόγευμα, μετά τον Εσπερινό του Αγίου Νικολάου, στον ομώνυμο Ιερό Ναό, στα Ψωμαθιά. Βρήκαμε την περιοχή, δυσκολευτήκαμε να βρούμε την εκκλησία. Περάσαμε από στενά, βρώμικα δρομάκια, περιπλανηθήκαμε ρωτώντας μικροπωλητές και μαγαζάτορες για τη χριστιανική εκκλησία. Στο μυαλό μας είχαμε μια εκκλησία στολισμένη με λουλούδια, φωταγωγημένη, με κόσμο πολύ, για να τιμήσουν τον Άγιο Νικόλαο και να παρακολουθήσουν έναν πατριαρχικό εσπερινό με τους Άρχοντες του Πατριαρχείου να ψέλνουν. Όμως όλα ήταν τόσο διαφορετικά, που ποτέ δεν τα φανταστήκαμε, τόσο απλά, τόσο απρόσμενα…
Μπήκαμε στον απέριττο, φτωχικό Ναό του Αγίου Νικολάου, που γιόρταζε. Ανάψαμε το κεράκι μας στο νάρθηκα και το τοποθετήσαμε στο τσίγκινο μανουάλι με την άμμο, ασπαστήκαμε τη στολισμένη με λουλούδια εικόνα του Αγίου Νικολάου και προχωρήσαμε στον κυρίως Ναό. Στο ψαλτήρι οι Άρχοντες πρωτοψάλτες του Πατριαρχείου και στον απλό πατριαρχικό θρόνο ο Οικουμενικός Πατριάρχης. Το εκκλησίασμα καμιά τριανταπενταριά άνθρωποι κάθε ηλικίας, άνδρες, γυναίκες, παιδιά. Κατανυκτική η ατμόσφαιρα, εξαίσια η ψαλμωδία. Σε λίγο η ακολουθία του Εσπερινού τελείωσε. Όλοι πήραμε άρτο από το χέρι του Πατριάρχη, μαζί με την ευχή του. Σε λίγο μας κάλεσε κοντά του. - Να δω τα παιδιά από το Αγρίνιο, είπε. Μίλησε μαζί μας απλά, για το σχολείο, για την ΑΕΚ, για τα συμβάντα στην πόλη μας… Μετά την καθιερωμένη φωτογραφία η συζήτηση συνεχίστηκε και ο Παναγιώτατος μας κάλεσε στη διπλανή αίθουσα για ένα ζεστό τσάϊ και νηστίσιμα πολίτικα κουλούρια και γλυκά.
Η ατμόσφαιρα ζεστή στο φτωχικό δωμάτιο, που το ζέσταινε, όχι η αναμμένη σόμπα υγραερίου, αλλά η ανθρώπινη παρουσία με τους λιγοστούς Έλληνες της ενορίας και της περιοχής, που ήλθαν να γιορτάσουν τον Άγιό τους, με το ενοριακό συμβούλιο που έκανε τον απολογισμό του, με τους επισκέπτες από την Ελλάδα και ιδιαίτερα με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον προκαθήμενο της Ορθοδοξίας, που έλαμπε μέσα στην απλότητά του. Δεν είχαμε μπροστά μας τον Πατριάρχη με τα λαμπρά του άμφια, με τα κανάλια και τους δημοσιογράφους να παίρνουν συνεντεύξεις, με τα μηνύματά του προς όλο τον ορθόδοξο κόσμο. Είχαμε μπροστά μας τον Άνθρωπο, τον αγωνιστή, τον Μάρτυρα. Ναι, τον Μάρτυρα. Όπως ακουμπούσε στην ποιμαντορική του ράβδο, σκεπτικός νοιώθαμε ότι σήκωνε στους ώμους του όλα τα προβλήματα και τις δυσκολίες του Οικουμενικού Πατριαρχείου, που θέλουν να διώξουν οι Τούρκοι, τη μοίρα και την τύχη του κλήρου της Πόλης, που δεν μπορούν να δηλώσουν την ιερατική τους ιδιότητα και κυκλοφορούν με τα ράσα στην τσάντα για να τα φορέσουν μόνο όταν μπουν μέσα σε εκκλησία. Μόνο στον Πατριάρχη επιτρέπουν οι Τούρκοι να κυκλοφορεί με την ιερατική του ενδυμασία.
Ο Πατριάρχης είναι αυτός που όρισε ο Θεός να σηκώνει στους ώμους του τις ευθύνες της Ρωμιοσύνης, της Ορθοδοξίας, του σύμπαντος κόσμου. Όλος ο ορθόδοξος κόσμος, απανταχού της γης περιμένει απ’ αυτόν τον άνθρωπο, που στέκεται ολομόναχος, να τον ευλογήσει, να τον διδάξει. Πολλοί τον κρίνουν και τον κατακρίνουν, όπως γινόταν πάντα, αλλά δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο ακολουθεί μια πολιτική. Είναι αυτή η πολιτική που το κράτησε στο Φανάρι για τόσους δύσκολους αιώνες. Είναι η πολιτική, που ο Πατριάρχης γράφει και μιλάει με τέτοιο τρόπο, ώστε να μη μπορεί κανείς ούτε από μία λέξη να αρπαχτεί και να δημιουργήσει πρόβλημα. Το Πατριαρχείο βρίσκεται υπό κλοιό και αναγκάζεται να «οικονομεί» πολλά. Ανάλογα με τις σχέσεις Ελλάδας - Τουρκίας πρέπει να συμπορεύεται και είναι υποχρεωμένο να διέρχεται εν μέσω αυτών. Μη ξεχνάμε ότι πάντα οι Τούρκοι στον Πατριάρχη ξεσπούσαν. Από τον Γρηγόριο Ε΄ έως σήμερα «σταυρώνουν και κρεμούν» τον κάθε Πατριάρχη.
Το Πατριαρχείο πνίγεται αυτή τη στιγμή από την πέτρα που οι Τούρκοι του έχουν περάσει στο λαιμό. Κανένας δεν μπορεί να αναλάβει υπεύθυνη θέση στο Πατριαρχείο, ούτε νεωκόρος να γίνει, αν δεν έχει γεννηθεί στην Τουρκία και αν δεν είναι Τούρκος υπήκοος. Οι περισσότεροι των Ιεραρχών είναι σε μεγάλη ηλικία, οι νέοι στην Πόλη είναι ελάχιστοι. Όλοι φεύγουν. Σε λίγο δεν θα υπάρχει κανείς να διακονήσει ούτε το Πατριαρχείο, ούτε τις εκκλησίες, ούτε και το γηροκομείο του Μπαλουκλή.
Μέσα στην φτωχική αίθουσα με το ταβάνι έτοιμο να πέσει, με το ξεχασμένο, ποιος ξέρει από πότε, μπουρί σόμπας να αιωρείται στον τοίχο, με τις παλαιές κιτρινισμένες κουρτίνες να κρέμονται περίλυπες στα παράθυρα, νοιώσαμε το μεγαλείο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας, αλλά και το σταυρό που σηκώνει. Όλοι αυτοί οι άνθρωποι γύρω μας, ο Πατριάρχης, οι Αρχιερείς, οι ταπεινοί εφημέριοι, οι επίτροποι, οι γυναίκες και τα κορίτσια που διακονούσαν, όλοι οι πιστοί, είναι αυτοί που αγωνίζονται να κρατήσουν ανοιχτούς τους Ναούς της Πόλης. Σήμερα ο Εσπερινός έγινε στον Άγιο Νικόλαο στα Ψωμαθιά, την άλλη μέρα η Θεία Λειτουργία θα γινόταν σε άλλο Ναό του Αγίου Νικολάου με τους ίδιους ανθρώπους, γιατί οι Τούρκοι κλείνουν τις εκκλησιές που δεν κάνουν ακολουθίες. Ογδόντα Ναοί είναι ανοιχτοί στην Πόλη. Οι Έλληνες που έμειναν είναι μόνο 1743. Οι ίδιοι και οι ίδιοι τρέχουν στις εκκλησιές για να τις κρατήσουν ανοιχτές. Και να σκεφθούμε πόσο δύσκολο είναι να μετακινηθούν σε μια πόλη περίπου 15.000.000 ανθρώπων, να φύγουν από τις δουλειές τους, να βρουν χρόνο να εκτελέσουν τα χριστιανικά τους καθήκοντα, όταν δεν μπορούν ούτε τις μεγάλες γιορτές της Χριστιανοσύνης, Χριστούγεννα και Πάσχα, να γιορτάσουν κανονικά.
Μέσα σ’ αυτή την ατμόσφαιρα πήραμε την πρωτοβουλία να πούμε τα βυζαντινά κάλαντα, «Άναρχος Θεός καταβέβηκεν…» και άλλα τραγούδια για την Πόλη. Όλοι τραγούδησαν μαζί μας και μας χειροκρότησαν. Ο Παναγιώτατος Οικουμενικός Πατριάρχης εις ανάμνηση αυτής της επίσκεψης μας έδωσε το αναμνηστικό που ετοίμασε το Πατριαρχείο για την επίσκεψη του Πάπα Ρώμης στην Κωνσταντινούπολη. Ένα ιδιαίτερο δώρο και ενθύμιο για το Μουσικό Σχολείο Αγρινίου.